Piaseczno położone jest na obszarze Niziny Piaseczyńskiej. Jest to marginalna część Kotliny Warszawskiej w strefie jej kontaktu z Wysoczyzną Rawą. Gmina Piaseczno rozciąga się pomiędzy Puszczą Kabacką a terenem Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Lasy te są ważne dla regeneracji powietrza w aglomeracji metropolitalnej. Gmina objęta jest Warszawską Strefą Chronionego Krajobrazu, której celem jest ochrona wyróżniających się krajobrazowo ekosystemów.
Na terenie gminy Piaseczno zarejestrowanych jest 61 pomników przyrody. Ta forma ochrony obejmuje głównie drzewa (136 szt.) oraz 1 głaz.
Wśród drzew dominują dęby szypułkowe, 81 egzemplarzy występuje pojedynczo lub w niewielkich grupach. Inne odnotowane drzewa to: klon brodawkowaty - 32 (aleja); sosna zwyczajna - 13 szt .; lipa drobnolistna - 4 szt .; buk pospolity - 1 szt .; gruszka polna - 1 szt .; jesion wyniosły - 1 szt .; kasztanowiec - 1 szt .; wiąz biały - 1 szt .; modrzew europejski - 1 szt.
Najwięcej pomników przyrody znajduje się na osiedlach, prawie połowa w Zalesiu Dolnym.
Boulder Mazur (Głaz Narzutowy "Mazur")
Kilka lat temu w Piasecznie odkopano niestabilny głaz o obwodzie 17,5 m i wysokości 2,5 m. To jeden z największych czerwonych granitoidów na Mazowszu. Ten potwór został sprowadzony z Półwyspu Skandynawskiego w epoce lodowcowej. Po wykopaliskach ten wspaniały 100-tonowy pomnik przyrody został przeniesiony w eksponowane miejsce u zbiegu ulic Granitowej i Energetycznej w Piasecznie.
Głaz Mazur jest jedynym obiektem nieożywionym posiadającym status pomnika przyrody na terenie gminy Piaseczno.
W gminie Piaseczno zachowało się 14 parków, które w różnym stopniu zostały przekształcone. Większość z nich to niewielkie zespoły dworsko-parkowe, pozostałe to zespoły klasztorne. Do rejestru zabytków wpisane są trzy parki: park klasztorny w Pęcherach oraz parki w Piasecznie: w Pólku i park miejski w Chyliczkach.
Piaseczno-Chyliczki
Czas powstania - XVIII, XIX wiek. Obecnie park miejski. W czasach saskich z inicjatywy sołtysa piaseczyńskiego Aleksandra Sułkowskiego wybudowano pałac, który służył jako rezydencja królewska. Głównym elementem rezydencji był dwukondygnacyjny budynek pałacowy z dwoma oficynami. Wjazd prowadził przez bramę, przy której wzniesiono dwa budynki wartowni. Na osi widokowej obok stawu i altany zbudowano sztuczny kanał. Ten 6-hektarowy barokowy ogród został romantycznie przekształcony w park krajobrazowy. Od tamtych czasów zachował się romantyczny dom - tzw. Ponyatovka. Kompozycja parku jest dziś słabo czytelna. Zachowały się pojedyncze drzewa: lipy i dęby. W 2016 roku rozpoczął się proces rewaloryzacji parku przywracającego mu dawną świetność.
Piaseczno–Polko
Park dworski o powierzchni 2,14 ha o charakterze krajobrazowym nad rzeką Ezerką. Zajmuje płaską powierzchnię w kształcie kwadratu. Park powstał w pierwszej połowie XX wieku według projektu Franciszka Szaniora. Dwór murowany z połowy XIX wieku, przebudowany w okresie międzywojennym. Obecnie mieści się w nim restauracja. O szczególnej wartości historycznej zespołu decydują zachowane do dziś walory architektoniczne i krajobrazowe parku, starodrzew w parku oraz wiekowa organizacja kompozycyjna stworzona przez wybitnego polskiego planistę i ogrodnika.
Ze starych elementów parku zachowała się kaplica zbudowana w 1872 r. W parku znajdował się również niewielki staw - obecnie wyschnięty. Cały zespół dworski Pułka, składający się z dworu, parku i zabudowań gospodarczych, tworzy swoisty zespół o specyficznej strukturze przestrzennej, dobrze wpisany w lokalne uwarunkowania środowiska przyrodniczego i miejscowego krajobrazu.
Główny układ kompozycyjny parku dzieli jego terytorium na trzy części: rozległą polanę tworzącą piętro przyziemia, przylegającą część słabo zalesioną, której układ tworzą malowniczo położone grupy drzew i pojedyncze drzewa. Trzecią część porasta gęsty las. Obecnie, w wyniku nieżniwnych samosiewów, zarastania palankami oraz wycinania lub obumierania niektórych drzew, jego skład uległ całkowitemu zerodowaniu. Ważnym elementem kompozycyjnym parku jest aleja lipowa, która przebiega przez cały park. Park zamknięty jest z trzech stron ażurową ścianą drzew, co domyka całość założenia, ale nie ogranicza powiązań widokowych z otaczającym krajobrazem. Wyjątkiem jest północna część, gdzie naturalna sukcesja spowodowała zaciemnienie dalekich widoków.
Peczery
Od połowy XVIII w. własność Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia. Zachowany dwór z XIX wieku, ogród jest regularną instytucją funkcjonalną i dekoracyjną. Podobne zespoły klasztorne znajdują się w Vulce Pratskiej i Runowej.
Glosków
Przyrodniczo-krajobrazowy park dworski o cechach dendrologicznych i użytkowych o powierzchni 9 hektarów. Zachował się dwór, dom ogrodnika i budynki gospodarcze. Zaznaczono całe założenie XVIII-XIX w., zaznaczono krótszą i dłuższą oś widokową. Zróżnicowany drzewostan z pomnikami przyrody.
Runów
Dawny ogród klasztorny św. Miłosierdzia XVIII-XIX w. 1,4 ha, staw 0,3 ha. Typowy zespół klasztorny, składający się z części dekoracyjnej i użytkowej. Zachował się dwór z modrzewia, otoczony drzewami (akacja, brzoza, wierzba, olcha, topola).
Wola Gołkowska
Symetryczny park dworski w stylu klasycyzmu z XVIII wieku. 3,6 ha, w tym 0,7 ha wody. Przejrzysty układ. Charakterystyczne jest to, że wszystkie drogi wysadzane są szpalerami drzew. Plantacja 100-150-letnich drzew z pomnikami przyrody. Dobrze zachowany dwór. Obecnie siedziba firmy.
Wólka Kozodawska
Na skarpie położony jest XVIII-wieczny park krajobrazowy, przebudowany pod koniec XIX wieku. Powierzchnia to 4,95 ha, w tym 0,15 ha to woda. Nieregularny park. Zachowały się 3 stawy, jedna aleja i niewielki fragment dawnej alei grobowej.
Wólka Pracka
Naturalistyczny park dworski z XVIII-XIX w. o powierzchni 3,9 ha, w tym 0,1 ha wody. Zachował się dwór i przylegające do niego budynki. Park jest bogaty w roślinność drzewiastą.
Zlotoklos
Krajobrazowy park dworski o geometrycznym układzie z drugiej połowy XIX wieku. Powierzchnia to 5,1 ha, w tym 0,9 ha to woda. Główna oś skierowana jest w stronę kanału i szpaltu dawniej rosnących drzew. Osie boczne skierowane są w stronę kościoła i stawu, za zaporą. Wielogatunkowy masyw liczący 150-200 lat z pomnikami przyrody. Na uwagę zasługuje podwójny szpaler lip, grupa drzew w pobliżu dworu oraz drzewa w pobliżu zapory.
Zabieniec
Park dworski z XVIII-XIX w. Kompozycja słabo czytelna. powierzchnia 5,94 ha, w tym 0,2 ha wody. Kompozycja przestrzenna stawów i zapór oparta jest na rzucie prostokątnym. Stare drzewa zachowały się w niewielkich fragmentach.
Chojnowski Park Krajobrazowy (Chojnowski Park Krajobrazowy)
Na południe od Piaseczna znajdują się duże obszary leśne Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, nasadzone głównie przez człowieka. Zawierają roślinność, która naturalnie rosła tam przez wieki.
Chojnowski Park Krajobrazowy wraz z otuliną zajmuje powierzchnię 5089,5 ha. Występują tu lasy liściaste i mieszane, a także zbiorowiska grądowe i tugajskie. Urozmaicone są występującymi na wyspach płatami torfowisk.
Jest to obszar atrakcyjny nie tylko pod względem przyrodniczym i krajobrazowym, ale również posiadający walory historyczne i kulturowe. Tu znajdowały się bazy powstańców, toczyły się tu potyczki partyzanckie. W lasach tych można znaleźć masowe groby powstańców i żołnierzy.
Piękna przyroda zachęca do spacerów.
Chojnowski Park Krajobrazowy, utworzony 1 czerwca 1993 roku przez Wojewodę Warszawskiego, wchodzi w skład Zespołu Mazowieckich Parków Krajobrazowych. Położony na terenie kompleksu leśnego Chojnów jest ostoją różnorodnej fauny i flory Mazowsza. Jest chroniony nie tylko ze względu na walory przyrodnicze, ale również historyczne i kulturowe. Celem utworzenia Parku Krajobrazowego jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnianie tych walorów w warunkach racjonalnego gospodarowania.
Górki Szymona
Górky Shimona – wydmy położone w Zalesiu Dolnym, administracyjnie należącym do Piaseczna, są idealnym miejscem na odpoczynek od miejskiego zgiełku. Miłośników przyrody przyciągają przede wszystkim wydmy, rzeka, las, jeziora, mokradła, pagórki.
Wzgórza Szymonowskie w Piasecznie to niskie wzniesienia pokryte piaskiem i porośnięte starodrzewiem, głównie sosnami. Na wydmach występuje roślinność w postaci łąk piaszczystych i częściowo kobiercowych, na które składają się niskie trawy, byliny i mchy. To niezwykle atrakcyjne przyrodniczo miejsce, choćby dlatego, że wewnętrzne wydmy wraz z roślinnością są ewenementem na skalę europejską. Ponadto obok jest brzeg lokalnej rzeki Jezerki i rzeczki Czarna. W okolicy znajdują się również sztuczne laguny.
To także świetne miejsce na wycieczki rowerowe lub spacery. Są tam piękne stawy otoczone drzewami. Na terenie znajduje się kilka miejsc na ognisko z ławkami i stołem. Do dyspozycji Gości jest również plac zabaw dla dzieci oraz minisiłownia na świeżym powietrzu.
Dolina rzeki Jeziorki
Kolejnym ważnym elementem przyrodniczym jest dolina rzeki Jezerki, która wraz z jej dopływami tworzy naturalne łącznik między regionalnym zasięgiem. Wijące się koryto rzeki z bujnie zarośniętymi brzegami nadaje krajobrazowi malowniczości. Planowane jest utworzenie rezerwatu krajobrazowego „Dolina rzeki Ezerki”, w którym chronione będzie koryto rzeki o naturalnym kształcie wraz z pasem roślinności przybrzeżnej i wodnej.
Jeziorka (dawniej Jeziorna lub Jeziora) – Jeziorka (dawniej Jeziorna lub Jeziora), w dolnym biegu Piaseczna i Wilanówki, jest lewym dopływem Wisły o długości 66,3 km i powierzchni dorzecza 975 km2 (traktowanej razem z górnym biegu rzeki Czarnej, włączone do dorzecza Ezerek w 1973 r.). Płynie z Wysoczyzny Rawskiej przez Równinę Warszawską do doliny Środkowej Wisły. Źródło rzeki znajduje się na wysokości 188 m n.p.m. w pobliżu wsi Guta Łutkowska, na południe od Mszczonowej. Górny bieg płynie wąską doliną zajętą przez łąki i pastwiska, która po kilku kilometrach rozszerza się, a na jej dnie znajdują się kompleksy dawnych stawów. Po wpłynięciu na prawy brzeg Kraski rzeka zmienia bieg z równoleżnikowego na południkowy i poniżej ujścia Tarczynki (największego lewego dopływu) płynie w kierunku północno-wschodnim.
W środkowym biegu, na prawym brzegu doliny, znajduje się duży kompleks lasów chojnowskich. Bieg rzeki jest w wielu miejscach kręty, koryto jest raczej wąskie i niezbyt głębokie, dno i brzegi w większości piaszczyste. Jeziorka przepływa sztucznie wykopanym kanałem pod miastem Konstancin-Jeziorna do Wisły na wysokości 83,5 m n.p.m. W wodach Ezerki występuje duża różnorodność gatunków ryb (około 20 gatunków), m.in. płoć, okoń, szczupak, kiełb, jelec, kleń, jaź, miętus, ciernik, ciernik i ukleja, a także rzadko spotykana tęcza i pstrąg. W sierpniu 2001 roku zarejestrowano Związek Gmin i Powiatów Dorzecza Jeziorki. Celem Stowarzyszenia jest wspieranie działań władz lokalnych na rzecz zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego na obszarze działania Stowarzyszenia, a w szczególności szeroko rozumianej ochrony środowiska zlewni rzeki Jezerki , gdzie głównymi zadaniami będą: powstrzymanie degradacji środowiska, kontynuacja procesu oczyszczania wód i zlewni rzeki Ezerki oraz zintegrowana regulacja gospodarki wodno-ściekowej.
Na terenie gminy Piaseczno znajduje się pięć rezerwatów przyrody:
Rezerwat florystyczny Biele Chojnowskie oraz cztery rezerwaty leśne: „Las Pęcherski”, „Pilawski Grąd” i „Uroczysko Stephana”, „Chojnów”.
1. Rezerwat Florystyczny Biele Chojnowskie
Rezerwat florystyczny Biele Chojnowskie położony jest na północ od Uroczyska Biele. Przez rezerwat przebiega droga Piaseczno-Gruets. Znajduje się na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Założony w 1979 roku, powierzchnia parku wynosi 14,1 ha. Obejmuje obszar leśny w dolinie rzeki Ezerki oraz tereny przyległe powyżej.
Przeznaczony do ochrony bogatych siedlisk wiciokrzewu pomorskiego (Lonicera periclymenum), rośliny nadmorskiej, która jest przyrodniczym obiektem nieznanego pochodzenia na Mazowszu. W rezerwacie chronione są również fragmenty naturalnego lasu łęgowego.
2. Leśny Rezerwat Las Pęcherski został utworzony w 1989 roku na powierzchni 14,99 ha. Położona jest w pasie Pęchery na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Granica rezerwatu przebiega polną drogą łączącą wieś Grochowa z drogą Jazgażew-Gruec.
Rezerwat chroni kompleksy grądowe, zbliżone do naturalnych, uzupełnione lasem mieszanym z 120-150-letnią sosną. Wyróżnia się różnorodnością gatunków drzew, krzewów i runa leśnego. Rezerwat jest jednym z najmniej przekształconych obszarów lasów chojnowskich.
3. Rezerwat Pilawski Grąd – rezerwat leśny położony po wschodniej stronie drogi łączącej wieś Orzeszyn z drogą Piaseczno-Góra Kalwaria. Jest częścią Chojnowskiego Parku Krajobrazowego (Chojnowskiego Parku Krajobrazowego). Założona 4 lipca 1984 roku na powierzchni 4,04 ha.
Utworzony w celu zachowania naturalnych plantacji typowych i nisko rosnących grądów z pomnikowymi okazami dębu szypułkowego. Występują pojedyncze okazy buka pospolitego, znajdującego się poza jego naturalnym zasięgiem, a także sosny, grabu pospolitego, akacji białej, brzozy zwisającej i jesionu wyniosłego. W runie rosną zawilec leśny, konwalia, konwalia dwulistna, szczaw zajęczy, gajówka żółta, gwiazdnica wielkokwiatowa i komosa ryżowa wielokwiatowa.
4. Rezerwat Uroczysko Stephana - leśny rezerwat przyrody. Założona w 1989 roku na obszarze 59,15 ha. Rezerwat znajduje się na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Celem ochrony jest zachowanie dobrze wykształconych plantacji o naturalnym pochodzeniu i walorach krajobrazowych. Chroni kompleksy borów mieszanych z przewagą sosny, dębu szypułkowego, lipy, brzozy i grądu wysokiego. W rezerwacie uwagę zwraca bogactwo krzewów, takich jak leszczyna, jarzębina, euonymus, kruszyna i wyrzucona przez drzewa jabłonia. Wśród roślin można znaleźć mech klubowy, orlik, lilię złotogłów i dzwonek brzoskwiniowy. Nazwa rezerwatu pochodzi od imienia leśniczego węgierskiego pochodzenia Wiktora Stefana, który w XIX i XX wieku zarządzał lasami Kabackimi i Chojnovskimi, prowadząc tu wzorową gospodarkę.
5. Rezerwat Leśny Chojnów – rezerwat leśny położony około 600 m na wschód od drogi krajowej nr 79 Piaseczno – Góra Kalwaria. Znajduje się na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Powierzchnia 11,84 ha. Założona w 1979 roku
Głównym celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie grądu, który osiąga wiek 160 - 170 lat. Rezerwat wyróżnia się w krajobrazie leśnym pozostałościami naturalnej roślinności. Dzięki zachowaniu starego drzewostanu stworzono tu dobre warunki do gniazdowania wielu gatunków ptaków. Na szczególną uwagę zasługuje występowanie w runie chronionym lilii wodnej złotogłów.
Lasy Chojnowskie
Lasy Chojnowskie należą do Nadleśnictwa Chojnów, które obejmuje obszar lewego brzegu Wisły, na południe i południowy zachód od Warszawy. Prawie w całości zlokalizowane są na terenie Piaseczna. Powierzchnia lasów państwowych Lesnichestvo wynosi 10 389,38 ha.
Największe kompleksy leśne to Chojnów (2166,01 ha), Łoś (750,86 ha), Pęchery (507,77 ha), Biele (332,24 ha), Obory (424,87 ha), Sękocin (565,36 ha), Magdalenka (508,24 ha). Najważniejszymi gatunkami lasotwórczymi, zajmującymi największy odsetek ogólnej powierzchni lasów, są: sosna (74,1%), dąb (9,1%), brzoza (8,6%) i olsza (5,6%). Łączny udział pozostałych gatunków wynosi 2,6%. Od strony północnej Chojnowski Park Krajobrazowy graniczy ze stawami rybnymi Doświadczalnej Stacji Rybackiej w Żabieńcu, należącej do Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie.
Lasy Chojnowskie są chronione przez Chojnowskiego Parku Krajobrazowego.
Kompleks leśny Chojnów to duży, ale rozdrobniony obszar, który jednak tworzy jedną naturalną całość. Ze względu na stosunkowo żyzne, choć lekkie, piaszczyste i piaszczysto-gliniaste gleby występują tu drzewostany liściaste i mieszane. Oprócz borów świeżych i przeważnie mieszanych występują tu także zbiorowiska leśne grądów i łęgów. Wśród gatunków liściastych dominują: dąb szypułkowy, grab szypułkowy, brzoza zwisająca, topola, osika, olcha czarna, rzadziej lipa drobnolistna, jesion wyniosły, wiąz szypułkowy i buk pospolity, a wśród drzew iglastych dominuje sosna zwyczajna, uzupełniona miejscami świerk pospolity i modrzew europejski. . Najcenniejsze fragmenty Puszczy objęte są ochroną rezerwatową, a stare i okazałe drzewa uznawane są za pomniki przyrody.
Kompleksy leśne to zróżnicowane wyspiarskie, torfowiskowe obszary z charakterystyczną florą. Naturalną cechą torfowisk są tzw. turzyce. Łąki i pastwiska przylegające do kompleksów leśnych to roślinność półnaturalna, a wypas i koszenie kontrolują wzrost drzew i krzewów. Na szczególną uwagę zasługują rośliny chronione, które na Mazowszu są rzadkością. Dość monotonny, ze względu na płaski charakter, krajobraz parku ożywiają niewielkie, dochodzące do 10 m, wzniesienia w postaci wewnętrznych wydm, głównie w rejonie Piławy, Charnowa, Słomczyna i Konstancina. Szczególnie pięknymi akcentami w krajobrazie są doliny rzek Jezerki i Zeleny oraz stawy i zanikające bagienne jeziora. Kręte koryto Jezerki o bujnie zarośniętych brzegach, często o stromych zboczach, stanowi ramę dla meandrującej dnem rzeki. W wodach jeziora żyje ponad 20 gatunków ryb.
Lasy, zarośla, łąki i śródleśne jeziora to idealne siedliska dla bogatej fauny. O przeszłości tych terenów świadczą stojące niemal przy każdej drodze kapliczki i leśne festyny z wizerunkiem Matki Boskiej czy figurą Jezusa Frasobliwego. Miejsca te wiele pamiętają – są niemymi świadkami powstań narodowych czy ważnych momentów w życiu lokalnej społeczności.
Gatunki rzadkich roślin objętych pełną lub częściową ochroną: wiązka jałowcowa, czubata rogówka, grzybica strusia, białaczka podkolanowa, listera jajowata, gnieżdżący się, storczyk plamisty, storczyk szerokolistny, przebiśnieg przebiśnieg, płaszczka leśna, pozorant parasolowy , barwinek pospolity, turzyca domowa , lilia plamista, lilia wodna żółta, lilia kwiatowa, wawrzynek wawrzynek, bluszcz pospolity, wiciokrzew pomorski, czarna porzeczka, rokitnik zwyczajny, kalina, centaury pospolite, lilia wodna biała, belladonna, konwalia, barszcz pospolity, nieśmiertelnik piaskowy, pierwiosnek lekarski, pierwiosnek pospolity, miodnik islandzki.
Wśród wielu gatunków zwierząt żyjących w parku kilkadziesiąt jest objętych ochroną. Zwierzynę łowną reprezentują łosie, sarny i dziki. Zalesione pustkowia są domem dla lisów, borsuków, kun leśnych, łasic, fretek i jenotów, a małe ssaki to jeże, krety i ryjówki. Nad brzegami zbiorników wodnych spotkać można piżmaki i karczowniki.
Gnieździ się tu około 100 gatunków ptaków, wśród których na szczególną uwagę zasługują leśne drapieżniki: jastrząb jastrząb, krogulec, myszołów, puszczyk, puchacz i uszatka. Gatunki ptaków, takie jak łabędź niemy, bocian czarno-biały, czapla siwa, żuraw i błotniak można spotkać na terenach podmokłych i wokół zbiorników wodnych. Spośród innych przedstawicieli awifauny na uwagę zasługuje obecność następujących gatunków: dzięcioł czarny, zielony, duży i średni, wilga, dudek, kukułka, grubodziób, kraska, dzięcioł, strzyżyk, rudzik, kos, szczekacz, pierwiosnek, skowronek , słowik, gajówka, kilka gatunków sikor, wrony i zimorodki.
Panują tam dobre warunki wegetacyjne dla gadów i płazów, reprezentowanych przez żyworodne i zwinne jaszczurki, żmije, węże, robaki powolne oraz kilka gatunków żab i ropuch.
Koszt nieruchomości w Polsce w trzecim kwartale 2023 roku
Polska w rankingu Indeksu Odpowiedzialnego Rozwoju